بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیک چهارگونه اسکنبیل در استان یزد

پراکنش و استقرار گیاهان اصولاً تحت تأثیر شرایط محیط و خصوصیات گیاه قرار دارد. گونه‌های جنس Calligonum (اسکنبیل) از خانواده Polygonaceae در ایران گسترش وسیعی در اقالیم خشک و نیمه-خشک دارند. در این مقاله مناطق پراکنش و ویژگی‌های کمی گونه‌های اسکنبیل طبسی (Calligonumstenopterum)، اسکنبیل ایرانی (Calligonumpersicum)، اسکنبیل کرمانی (Calligonumbungei)، اسکنبیل هفت‌بندی (Calligonum polygonaides) بررسی شده است. در چهار رویشگاه به طو مجزا، واحد و تیپ ژئومرفولوی دشت سراپانداژ و پوشیده با تصاویر ماهواره‌ای تشخیص داده شد. در هر رویشگاه چهار پروفیل به عنوان شاهد انتخاب گردید. نمونه‌برداری از لایه‌های خاک مطابق روش استاندارد انجام و خصوصیاتی نظیر؛ بافت، شوری، اسیدیته، آهک، گچ، نسبت جذب سدیم و ماده آلی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که هر چهار گونه اسکنبیل طالب خاک‌های سبک نظیر لومی- شنی، دارای گچ و آهک نسبتاً زیاد، pH کمی قلیایی تا قلیایی متوسط می‌باشد. از نظر شوری و نسبت جذب سدیم، خاک‌ها شور و قلیا است. وجود درصد تاج پوشش بسیار کم حاکی از شرایط رطوبتی ضعیف و کمبود شدید مواد آلی در خاک می‌باشد. اقلیم حاکم بر رویشگاه‌های چهار گونه مورد نظر دارای بارندگی بسیار کم، اختلاف دمایی زیاد در فصول تابستان و زمستان، و فصل خشک بسیار طولانی (12-10ماه) است. در مورد خصوصیات اقلیمی تعداد روزهای یخبندان در رویشگاه اسکنبیل ایرانی و اسکنبیل طبسی نسبت به رویشگاه‌های اسکنبیل هفت‌بندی و کرمانی کمتر بوده و شرایط تنش سرما در رویشگاه اسکنبیل ایرانی و طبسی کمتر مشهود می‌باشد. به عبارت دیگر تنش کمتر سرما شرایط را برای رویش اسکنبیل طبسی که منحصراً مربوط به همین ناحیه در ایران می‌باشد، فراهم کرده است.